We staan sinds enkele jaren in onmiddellijke verbinding met elkaar, communicatie gaat razendsnel en met 1 druk op een knop. Het antwoord op duizend-en-één nutteloze vragen is maar een zoekopdracht verwijderd, de oplossing voor tergende 'first-world' problemen is dankzij mobiele toestellen overal - en vooral meteen - beschikbaar.
Ik ben gewend geraakt aan deze informatiesnelweg, gewend aan het tempo van communicatie, verslaafd aan de permanente high van nieuws, feiten, ontdekkingen, … .
De maatschappij als geheel is ook gewoon geraakt aan de snelheid, bedrijven en media pikken graag de zoete granen die wij hen als consument gunnen. Vergis je niet, het zijn wij die hén in leven houden, zij hebben alles te danken aan ons, wij die ons laten misbruiken alsof we hén nodig hebben.
De verantwoordelijkheid over ons eigen leven hebben we echter voor een deel uit handen gegeven, onze ziel verkocht om permanent geprikkeld te worden met nieuwe schandalen, nieuwe producten, nieuwe beelden, nieuwe manieren om het nòg sneller en beter te doen, computers die altijd beschikbaar zijn, altijd je favoriete merk frisdrank in de supermarkt die altijd open is, altijd muziek die jij wil horen op één van de miljoenen radiozenders, …
En daar knelt mijn schoentje al. Bij het kiezen van iets banaals als een tube tandpasta raak ik in supermarkten al snel overweldigd. Ik wìl lezen wat op de verpakkingen staat, zien wat de verschillen zijn, … soms is het verschil niet erg duidelijk, staat er op de verpakking in grote letters ‚met fluoride’ en als je dan naar de ingrediëntenlijst van 2 andere tandpasta’s van hetzelfde merk gaat kijken zònder die vermelding in kapitalen, blijkt er overal fluoride in te zitten… . Verwarring. Besluiteloosheid. Ergernis. Twijfel.
En dan is er nog shampoo, toiletpapier, chocolade, …
En dan is er nog shampoo, toiletpapier, chocolade, …
Kan ik eraan doen dat mij dit op een negatieve manier prikkelt? Dat ik hierdoor verward raak, soms zelfs gedesoriënteerd? Dat die reddeloosheid boosheid wordt, frustrerend, omdat de boosdoener niet duidelijk meer aan te wijzen valt...
Kan ik eraan doen dat luide muziek mij meestal angstig maakt, zelfs als ik de muziek graag hoor? Kan ik het helpen dat ik (soms/zelden verkeerde) signalen oppik wanneer mensen niet eerlijk zijn over hun beweegredenen en dat ik kwaad word om deze oneerlijkheid en gefrustreerd in de naïeve goedgelovigheid van hen die ik tevergeefs probeer te waarschuwen?
Dit laatste voorbeeld geef ik, om aan te tonen, dat als tandpasta al zorgt voor frustratie en ergernis, levensmoeheid en depressie, … dat je je vast wel kan voorstellen hoe overweldigend moeilijk en vermoeiend het is om in de ‚jungle’ van een professionele (werk) of sociale (vrienden, hobby, netwerken) omgeving te functioneren zonder daarbij gek te worden van verwarring en onbegrip in anderen.
Maar alles gaat snel en alles is flitsend.
Je bent snél iemands beste vriend maar ook snel weer gedegradeerd. Door de snelheid van de communicatie weet ook elke betrokken partij snel hoe de vork in de steel zit.
Deel je graag zaken op internet (blogs, foto's, ...)? Je geeft snel en onbewust véél informatie vrij. Eén ongenuanceerd bericht en je hoort er niet meer bij. Ook je sociale status of (mogelijks afwijkende) gedachten staan te grabbel en deze informatie wordt maar zélden in jouw voordeel gebruikt.
Krijg je een interessant aanbod, dan moet je snel reageren, anders zijn de 1000 anderen die hetzelfde bericht op 1 nanoseconde van jou verwijderd lazen ermee weg.
Maar alles gaat snel en alles is flitsend.
Je bent snél iemands beste vriend maar ook snel weer gedegradeerd. Door de snelheid van de communicatie weet ook elke betrokken partij snel hoe de vork in de steel zit.
Deel je graag zaken op internet (blogs, foto's, ...)? Je geeft snel en onbewust véél informatie vrij. Eén ongenuanceerd bericht en je hoort er niet meer bij. Ook je sociale status of (mogelijks afwijkende) gedachten staan te grabbel en deze informatie wordt maar zélden in jouw voordeel gebruikt.
Krijg je een interessant aanbod, dan moet je snel reageren, anders zijn de 1000 anderen die hetzelfde bericht op 1 nanoseconde van jou verwijderd lazen ermee weg.
Instanties
En dan kom je in aanraking met instanties omdat je bijvoorbeeld ontslagen bent en wil te weten komen of je recht hebt op een uitkering. Ten eerste moét je binnen de 8 dagen langs bij VDAB (of anders…). Je moet snel handelen, je verantwoordelijkheid nemen. Laat je steken vallen dan ben jij het die onbereidwillig is. Ten tweede moet je vanalle documenten van de ene dienst naar de andere beginnen transporteren. Eerst moet je meteen veel informatie geven over wat je zoal gedaan hebt en wat je verder nog wil doen, voor in je dossier, vragen waar je niet meteen een antwoord op weet maar waar je maar beter snel een antwoord op weet, 'tenslotte krijg je wel een uitk… oh neen, je krijgt nog niks...' - zo snel mogelijk langs bij je vorige werkgever (plezant! leuk weerzien!) om nog een aantal papieren in orde te brengen… Fysieke papieren laten invullen met balpen. Met gegevens die de werkgever uit de computer tovert. Dat terwijl er voor vele instanties zoals VDAB, vakbonden, sociale centra, … via de kruispuntbank onmiddellijke toegang mogelijk is tot àl die gegevens (net zoals de belastingsdienst via de kruispuntbank trouwens onmiddellijke toegang heeft tot alle gegevens die wij hen op papier, met balpen ingevuld, tijdig moeten opsturen).
Ten derde moet je na dit om-en-weer geloop minstens 6 weken wachten voor je überhaubt weet of je recht hebt op een uitkering. Snel handelen, verantwoordelijkheid nemen, niet aarzelen, niet leeghangen, actie actie, er is geen tijd te verliezen… en dan wachten, zonder info, zonder duidelijk vooruitzicht. Ondertussen zit je sowieso 6 weken zonder inkomen en bovendien in complete onzekerheid of er nadien wel een uitkering volgt.
Ziekte
Stel je breekt een been. Je komt al heel snel in aanraking met de medische hulpverlening, ziekteuitkeringen, mutualiteiten, …
Snel reageren is de booschap! Binnen 48 uur na je ongeval (bij een werkongeval) moet je doorgeven aan je ziekenkas wat er gebeurd is. Binnen 24 uur moet je ziektebriefje binnen zijn bij de werkgever. Op je ziekteuitkering kan je helaas een paar weken wachten want er moet een heleboel papieren in orde gemaakt worden - zo zegt men. Info over hoelang je zal moeten wachten of wat je in de tussentijd moet doen lost men maar bij mondjesmaat - en dan nog meestal onvolledig of zelfs fout. Waardoor je onverwachte uitnodigingen krijgt om op medische controle te komen, waarbij jij moet zorgen dat je een stapel documenten bijhebt om je situatie te bewijzen. In het geval van een gebroken been volstaan één blik eigenlijk, maar dat is uiteraard niet voldoende voor de administratieve koffiemolen.
Het wordt al een stuk moeilijker als je letsel minder duidelijk is…
Psyche
Stel: je hebt acute nood aan onmiddellijke mentale hulp of begeleiding, je breekt je geest en je verstand, je kan het niet meer aan, je trekt aan de alarmbel. Vaak heb je het al te ver laten komen, en heb je nu écht wel dringend een helpende hand nodig. Plots valt alles stil. Op een doktersafspraak kan je al even zitten wachten (tenzij je graag een paar uur in de wachtzaal gaat zitten, als je dat überhaubt nog aankan) en dokters kunnen op zich weinig doen. Je mag al blij zijn als ze jou niet het gevoel geven dat je je aanstelt. Ze geven je een doktersattest (ondanks je mentale crisis niet vergeten opsturen naar werkgever), verwijzen je door naar een specialist of therapeut met wie je zélf vaak nog een afspraak dient te maken. Goede specialisten zijn schaars en kunnen je pas binnen 1 à 2 maand zien. En dat is in het geval je er centen tegenaan kan gooien. Anders kom je op wachtlijsten van maanden tot jaren. Akkoord, men zal bij hevig aandringen altijd snel een intake-gesprek doen, maar daarin word je niet geholpen - dat kan ook niet. En dan is het nog maar te hopen dat het klikt met je therapeut. Zoniet kan je gedesillusioneerd opnieuw op zoek. En dat terwijl je zelf aangeeft dat je 'het' niet kan, hoe vaag 'het' op dat moment voor jezelf en de anderen ook is.
Goed, je moet het er maar mee doen. Je wacht tot je kan starten met therapie. Het is de enige weg die overblijft naast ‚gekke dingen’ doen. Je kan je ook nog altijd laten opnemen in een psychiatrische instelling. Voor mij lijkt dat een 'last-resort' maar je zou ervan verbaasd zijn hoe snel dit als enige oplossing naar voor geschoven wordt. Het mag vooral vreemd genoemd worden dat zelfs als men niet eens je hulpvraag aanvaardt men toch voorstelt om 'je te laten opnemen'. Naast volledig losgerukt uit je eigen omgeving voel je je dan vast ook snel financieel gepluimd. Helaas moet je dan als het terug beter met je gaat terug naar je eigen omgeving en is dààr niks verandert. Voor mensen als mij is die 'easy fix' dus geen constructieve stap.
Ondertussen probeer je het dan maar alleen te redden en dreigt ook nog steeds een arbeidscontrole van de werkgever, dus je mag eigenlijk de deur niet uit. Blijk je afwezig als de controlerend geneesheer langskomt, dan kan je er maar voor zorgen dat je deze voor het einde van de dag in-den-lijve van antwoord dient, of er dreigt al een eerste officiële aanvechting van jouw ziekte. Als je toch thuis bent als de arbeidscontroleur langskomt, dan kan het nog dat deze je werkonbekwaamheid afkeurt als je niet kan aantonen dat je in behandeling bent. Sommige huisdokters geven hun patiënten na een eerste gesprek uit voorzorg een doosje antidepressiva mee, met het hoogst zorgwekkende advies er enkele pillen uit te halen en weg te gooien, om zo tenminste te kunnen 'bewijzen' dat je iets onderneemt tegen je mentale kwaal. Niets zo helend en rustgevend als de constante stress ontmaskerd te worden als bedrieger... De arbeidscontroleurs komen trouwens sinds een tijdje nu ook in het weekend langs. Installeer je dus maar knusjes in je fauteuil.
Goed, je moet het er maar mee doen. Je wacht tot je kan starten met therapie. Het is de enige weg die overblijft naast ‚gekke dingen’ doen. Je kan je ook nog altijd laten opnemen in een psychiatrische instelling. Voor mij lijkt dat een 'last-resort' maar je zou ervan verbaasd zijn hoe snel dit als enige oplossing naar voor geschoven wordt. Het mag vooral vreemd genoemd worden dat zelfs als men niet eens je hulpvraag aanvaardt men toch voorstelt om 'je te laten opnemen'. Naast volledig losgerukt uit je eigen omgeving voel je je dan vast ook snel financieel gepluimd. Helaas moet je dan als het terug beter met je gaat terug naar je eigen omgeving en is dààr niks verandert. Voor mensen als mij is die 'easy fix' dus geen constructieve stap.
Ondertussen probeer je het dan maar alleen te redden en dreigt ook nog steeds een arbeidscontrole van de werkgever, dus je mag eigenlijk de deur niet uit. Blijk je afwezig als de controlerend geneesheer langskomt, dan kan je er maar voor zorgen dat je deze voor het einde van de dag in-den-lijve van antwoord dient, of er dreigt al een eerste officiële aanvechting van jouw ziekte. Als je toch thuis bent als de arbeidscontroleur langskomt, dan kan het nog dat deze je werkonbekwaamheid afkeurt als je niet kan aantonen dat je in behandeling bent. Sommige huisdokters geven hun patiënten na een eerste gesprek uit voorzorg een doosje antidepressiva mee, met het hoogst zorgwekkende advies er enkele pillen uit te halen en weg te gooien, om zo tenminste te kunnen 'bewijzen' dat je iets onderneemt tegen je mentale kwaal. Niets zo helend en rustgevend als de constante stress ontmaskerd te worden als bedrieger... De arbeidscontroleurs komen trouwens sinds een tijdje nu ook in het weekend langs. Installeer je dus maar knusjes in je fauteuil.
Na 2, 3, 4 ... vreselijke maanden waarin je jezelf staande probeert te houden en bovendien geen enkel zinnig antwoord kan geven aan vrienden, werkgevers, ... op de steeds meer prangende vraag 'Wat scheelt er nu?' is er eindelijk dat langverwachte moment, die maximum 45 minuten waarin er geluisterd wordt naar jouw diepste twijfels en angsten. Het is tijd voor jou om ‚te performen’. Als je binnen die 45 minuten niet de juiste dingen zegt wordt je hulpvraag opzij geschoven, of voor de goede orde (en omdat je geld betaalt, 45 euro per keer, tot voor kort niet-terugbetaald) krijg je een 2de kans om jezelf te bewijzen. Vaak minimaliseren hulpverleners (psychologen, dokters, psychiaters, sociaal assistenten, …) al na een paar zinnen elke klacht. Het is heel moeilijk om het vertrouwen in jezelf te bewaren op momenten dat alles afhangt van de juiste woordkeuze. Het is nog moeilijker vertrouwen te hebben in therapeuten die jou niet vertrouwen. Vergeten die hulpverleners dat zij met gebroken mensen voor zich zitten. Vergeten hulpverleners dat het moed vraagt en dat het erg pijnlijk is om hulp aan anderen (vreemden!) te moeten vragen om simpelweg te kunnen leven? Dat het pijnlijk is jezelf schijnbaar banale maar heel persoonlijke zaken te horen opsommen waarvan je bijna verwacht dat de andere ze zal bagatelliseren - en hoe vreselijk vernietigend het is dat die professionals enkel dié verwachting invullen.
Worden zij zo onder druk gezet om de profiteurs ertussenuit te halen dat ze steevast moeilijk doen tegen mensen die misschien al 2 maand (of meer) hun hoop en vertrouwen, al hun levenskracht vasthangen aan het feit dat iémand hen eens serieus zal nemen? Het is een ramp dat zwaar hulpbehoevende mensen na een paar minuten deze hoop en dat vertrouwen kwijtraken, gewoon door het wantrouwen van de hulpverleners.
Worden zij zo onder druk gezet om de profiteurs ertussenuit te halen dat ze steevast moeilijk doen tegen mensen die misschien al 2 maand (of meer) hun hoop en vertrouwen, al hun levenskracht vasthangen aan het feit dat iémand hen eens serieus zal nemen? Het is een ramp dat zwaar hulpbehoevende mensen na een paar minuten deze hoop en dat vertrouwen kwijtraken, gewoon door het wantrouwen van de hulpverleners.
Versta me juist: mensen met psychische problemen, persoonlijkheidsstoornissen, depressie, autisme, … worstelen met dezelfde zaken als ieder ander mens. Vertrouwen. Liefde. Gezag. Twijfel. Eenzaamheid. Doel. Overleven.
Maar niet ieder ander mens wordt door die schijnbaar banale dingen zodanig overweldigd dat leven pijnlijk wordt, dat hij verlamd wordt, dat hij zichzelf opsluit en sociaal isoleert. Niet iedereen doet aan automutilatie of schiet een stel kinderen aan flarden. Niet iedereen gaat gebukt onder het gewicht van zijn eigen stel hersenen dat niet compatibel blijkt met de vreemde omgeving - hoe normaal of abnormaal zogenaamd normale mensen die omgeving ook vinden. In de tussentijd probeer je mentaal stabiel te blijven, ook als de controlerende instantie jou verwijt dat er geen vooruitgang is... De zelfmoordgedachten onderdrukken is vaak al lastig genoeg. Zwijg me over vooruitgang! Maar het is je eigen wantrouwen in de hulpverlening dat ervoor zou zorgen dat je geen vooruitgang maakt. Terwijl het de hulpverlening is die jou niet ernstig neemt en je daardoor simpelweg niet kàn helpen. Kort gezegd: ze willen niet écht helpen, ze willen enkel de schijn ophouden dat werkelijk alles in het werk gesteld wordt om jou te helpen. Dat het niet lukt ligt alleen aan jou.
Misschien is het nog niet duidelijk... ik maak hieronder een relatief slechte vergelijking, maar er schiet me niet meteen iets anders te binnen:
Iemand met de stollingsziekte zal net als iemand met normale stolling pijn voelen als hij zich kwetst. Het letsel heelt zichzelf echter niet zoals bij de meeste mensen. Hij weet dat, hij heeft dat al talloze keren meegemaakt. Wil het zeggen dat hij een ‚kleinzeer’ is als hij met een kleine wonde in het ziekenhuis belandt? Als die persoon zegt dat hij stollingsziekte heeft fronst men steevast kritisch de wenkbrauwen - 'Hoe kan jij dat nu weten? Heb je een diagnose? Neen... Ah je hebt het op internet gelezen... Ja, op internet kan je jezelf herkennen in alles, je moet daarmee opletten.' Moet die persoon eerst maanden wachten alvorens iemand eens goed wil kijken naar de wonde, moet men die persoon kleineren omdat men er maar vanuit gaat dat mensen aanstellers zijn? Moet die persoon eerst doodbloeden (of bijna?) alvorens hij vertrouwd wordt?
Ondertussen is het jouw eigen verantwoordelijkheid om mondig te zijn... maar hoe doe je dat als alles wat je zegt de professionals de schijnbare bevestiging geeft dat je een hypochonder bent. En ervaring leert mij dat die houding de norm is.
Het lijkt wel alsof het vertrouwen in de àndere (werkgever, dokter, ouders, ... wie dat dan ook is, maar liefst iemand die je klachten ook niet ernstig neemt) altijd groter is dan het vertrouwen in de hulpvrager. Alsof hulp moeten vragen leuk is. Alsof in de penarie zitten leuk is. Van de ene dag op de andere de wereld op je kop te voelen vallen, frustratie die groeit als een vulkaan in je hart maar nooit mag ontploffen, woede maakt alle liefde en schoonheid onmogelijk, … alsof dat leuk is. Angst om te leven uit schrik een stap verkeerd te zetten. Daarin bevestigd worden door de mensen aan wie je (met alle moeite van de wereld en erg veel schrik) toch vertrouwen probeert te schenken. Ook die verantwoordelijkheid ligt bij jezelf, want 'vertrouwen kan je geven en vertrouwen kan je krijgen', zoals een adviserend geneesheer mij eens van antwoord diende. Dat soort uitspraken (en bijhorende houding) kan er net voor zorgen dat iemand met aanleg tot depressieve periodes plots hervalt, wat in mijn geval ook zo was, wekenlang zelfs.
Waarom word ik niet geloofd op mijn woord, als ik zeg dat het niet meer gaat? Dat het soms wel gaat maakt dat geen onwaarheid. Dat je het niet ‚ziet’ aan mij maakt dat geen onwaarheid. Dat ik het niet kan bewijzen omdat niemand me gelooft (dokters en psychologen maken verslagen waarin niks ernstigs staat) maakt dat geen onwaarheid. Ik zou een lastigaard zijn, een slechte attitude hebben, iets moeten doen aan mijn manier van communiceren... dat alles zonder duidelijke voorbeelden of argumenten en meestal achter mijn rug om in een verslag of dossier dat ik nodig heb om de ernst van mijn situatie aan de zoveelste vreemde te bewijzen. Probeer dan maar eens niét gefrustreerd te zijn.
Enkel negatieve feedback geven werkt niet bij kinderen of dieren, dus helaas ook niet bij mij.
Enkel negatieve feedback geven werkt niet bij kinderen of dieren, dus helaas ook niet bij mij.
Mijn conclusie
Dit systeem, van mensen structureel wantrouwen is onaanvaardbaar. HEEL onaanvaardbaar. En het schaadt iedereen, maar momenteel vooral de mensen die iets fijngevoeliger zijn. Bovendien is de discrepantie in snelheid en sérieux tussen je eigen verantwoordelijkheden (snel reageren, niet bij de pakken blijven zitten, nu!) en de verantwoordelijkheden van hulpverlening, instanties, … (weinig duidelijke informatie, lang wachten, onverwachte wendingen, ….) niet erg constructief. Als je zit te wachten op advies (en dat komt maar niet) dan is het JOUW schuld OMDAT je zit te wachten. Ik nodig iedereen die ooit zit te wachten op informatie, papieren, … uit om te proberen het proces te versnellen door langs te gaan, te bellen, enz. Good luck with that. Ik ben telkens compleet verward en van mijn stoel geblazen als mij weer zulke onverantwoordelijkheid wordt verweten, want dat komt altijd onverwacht.
‚Jij bent de schuld dat je de hulp niet krijgt die je vraagt. Bovendien scheelt er niks met jou en heb je dus geen hulp nodig.’
